Szczur laboratoryjny - jest to potoczna nazwa wielu szczepów szczurów uzyskanych sztucznie w wyniku genetycznych krzyżówek międzygatunkowych, zapoczątkowanych w XIX wieku, które to były, bądź są, używane przez człowieka do celów doświadczalnych, badawczych lub „wystawowych”. Niektóre z tych krzyżówek, ze względu na swoiste cechy charakteru, budowę ciała, długość życia, są od pewnego czasu wykorzystywane jako zwierzęta domowe - powszechnie dostępne w sklepach zoologicznych. Popularny szczur laboratoryjny, charakteryzujący się śnieżnobiałą barwą i udowodnioną naukowo inteligencją, to albinotyczna forma szczura wędrownego. Szczury hodowlane żyją do 40 miesięcy, zazwyczaj dożywają ok. dwóch lat.
W wielu kulturach białe zwierzęta, lub nawet sama biała barwa, cieszą się mistycznym szacunkiem, jako symbol szczęścia i czystości. Dlatego białe szczury (albinosy) często nie były zabijane, ale odławiane i oswajane. Początkowo białe szczury wykorzystywane były do celów ekspozycyjnych (pokazywano je jako ciekawostkę przyrodniczą), a później także (niestety) do badań laboratoryjnych. Pierwsze lata XIX wieku to bardzo duży rozwój nauk przyrodniczych, toteż jako zwierzę doświadczalne (tak szczur jak i mysz) okazały się wręcz niezbędne. Właśnie te zwierzęta przyczyniły się do wielu bezcennych dla ludzkości odkryć. Niestety nadal są do tych celów wykorzystywane, stanowią 15% wszystkich zwierząt laboratoryjnych.
Zainteresowali się nimi również hodowcy amatorzy, którzy mają je w swoich domach. Gryzonie, a w szczególności szczury, to wspaniali towarzysze zabaw i doskonałe obiekty obserwacji. Swoim zachowaniem i inteligencją potrafią zainteresować i zadziwić niejedną osobę. Traktowane są jak obiekt kultu, jak maskotka przytulanka, stanowią symbol osób o odmiennych przekonaniach lub pełnią rolę kieszonkowego psa.
Szczury białe, nie pochodzą w prostej linii wyłącznie od albinotycznego szczura wędrownego. Są one efektem krzyżówek szczura śniadego i albinosów. Jednym z najstarszych szczepów szczurów laboratoryjnych jest Wistar. Dziś najbardziej znane i najczęściej używane szczepy to: Wistar, Sparque-Dawley, August, Lewis, Buffalo oraz Long Evans. W Polsce najczęściej wykorzystuje się szczepy Wistar oraz szczury będące krzyżówkami międzyszczepowymi.
Krzyżówki szczura białego ze szczurami śniadymi o innych barwach sierści, pozwoliły na uzyskanie różnych ciekawie ubarwionych osobników. Wielorakie krzyżówki doprowadziły do urozmaicenia ubarwienia szczurów. Teraz spotkać możemy u hodowców osobniki o czarnym grzbiecie, białym brzuszku, szczury beżowe, srebrne, brązowe i wielobarwne, w białych lub innych "skarpetkach", "czapeczkach" lub "kubraczkach". Hodowca, który podejmie się trudu rozmnażania szczurów w mieszkaniu może uzyskać, małe szczurki wyglądające naprawdę zabawnie.
Szczur od czasów masowych pomorów panujących w Europie, a w szczególności Wielkiej Zarazy Londyńskiej, kiedy to podejrzewano go o roznoszenie dżumy i innych plag (były to słuszne podejrzenia, gdyż jest on żywicielem pcheł, które bezpośrednio roznoszą tę chorobę, jak i inne) cieszy się bardzo złą opinią w kulturze europejskiej. Niezaprzeczalnie jest on szkodnikiem niszczącym żywność i zbiory rolne, szkodnikiem charakteryzującym się wielką ekspansywnością i łatwością adaptacyjną, obdarzonym swoistą inteligencją i zwinnością. Toteż przez wieki człowiek zmuszony był do walki z nim, niejednokrotnie była to walka o przetrwanie jednostek na danym terenie.
Zgoła inaczej jest on postrzegany w części Indii czy Chin, gdzie uważa się go za zwierzę inteligentne, przynoszące mieszkańcom szczęście i sukces na niwie zawodowej czy towarzyskiej.